Imker, let op je bijen. 2021 is een echt zwermjaar.
Gepubliceerd op: 2021-05-10
Zondag 9 mei 2021. Eerste warme lentedag. En menig imker werd verrast door een of meer zwermen. De bijen dachten waarschijnlijk '‘t is niet voor niets moederkesdag, dan mogen we ook eens een terrasje doen’.
2021 dient zich trouwens aan als een echt zwermjaar. Te wijten aan de weersomstandigheden. In tegenstelling tot wat velen denken, is grillig, wisselvallig weer met af en toe een mooie dag, maar vooral veel koude, ‘slechte’ weersomstandigheden waarin de bijen geen dracht kunnen halen, juist ideaal om aan koninginnenteelt te doen. En dat doen de bijen dan ook, met vele zwermen als gevolg. Een mooie, warme, stabiele lente daarentegen zorgt voor een ononderbroken dracht en dan hebben de bijen geen tijd om zwermplannen te maken. Wat meestal aan mannen verweten wordt, met name dat ze maar één ding tegelijk kunnen, tja, dat is blijkbaar ook het geval bij de (nochtans hoofdzakelijk vrouwelijke) bijen. Het is dus ofwel veel dracht binnenhalen, ofwel zwermplannen maken. Dat laatste dus in 2021.
En eenmaal een volk in zwermstemming is, is deze stemming er nog moeilijk uit te krijgen. Doppen breken vertraagt het zwermen meestal alleen maar.
Een prachtig natuurfenomeen, vooral als je thuis bent en de zwerm een niet al te moeilijke en niet te hoge boomtak opzoekt om even te bekomen alvorens ze verder trekken. Maar als het iedere dag plaatsvindt of als je niet thuis bent en als de buren beginnen grommen, tja, dan is het plezier er snel vanaf. Bovendien neemt de zwerm niet alleen de helft van je bijen mee, maar ook nog eens een groot deel van de honingvoorraad.
Vandaar dat veel imkers toch liever geen of maar weinig zwermen zien. Maar hoe doe je dat, preventief zwermen voorkomen, zonder iedere week doppen te moeten breken ? Laten we 3 tips geven :
1. Werk met zwermtrage bijen
Veel of weinig zwermen. Zoals veel bij de bijen is ook dat genetisch bepaald en dus erfelijk. Vooral Carnica- en zwarte bijen zwermen makkelijk en veel. Buckfast en Ligustica veel minder of helemaal niet.
En binnen het ras speelt ook de lijn nog een rol. Bij Carnica bijvoorbeeld zwermen bepaalde lijnen merkelijk minder dan het gemiddelde van een Carnica. En bij Buckfast heb je lijnen waar bepaalde volken toch durven zwermen. Alles staat of valt met een doorgedreven selectie.
Als we over een bijenras spreken, dan hebben we het over de F0’s, F1’s, hoogstens F2’s van dat ras. Vanaf F3 en verder betreffen het allemaal hybriden waar de raskenmerken grotendeels uit verdwenen zijn. Deze laatsten zwermen sowieso makkelijk en massaal.
2. Geef de bijen op tijd ruimte en werk
Indien je een bijenvolk opsluit in een te kleine ruimte zwermen ze uiteindelijk allemaal, ongeacht het ras. Ook de meest zwermtrage volken verlaten dan de kast. Hoe zou je zelf zijn ?
Zet dus op tijd bakken bij, zodat de bijen de nodige ruimte hebben.
Zorg er ook voor dat ze veel waswafels moeten opbouwen. Zoals hoger aangehaald, focussen de bijen ook maar op één activiteit tegelijk. Als ze kunnen bouwen, maken ze minder zwermplannen.
Doe dat ook tijdig, dus als de vorige (honing)bak nog maar voor 75 % opgebouwd is. Doe je het pas als er al open zwermdoppen in je volk hangen, dan bevindt het volk zich al in zwermstemming en zullen ze toch vertrekken, ook al staat er nog een niet-opgebouwde bak waswafels bovenop.
3. Jonge koninginnen zwermen minder
Veel hangt ook van de leeftijd van de koningin af. Eenjarige koninginnen zwermen minder dan twee- of driejarige.
Ken je de leeftijd van je koningin, dan weet je ook hoe groot of klein het zwermpotentieel is.
Wat natuurlijk niet betekent dat volken met eenjarige koninginnen nooit zwermen. Zwermlustige bijen zwermen jaarlijks, ongeacht de leeftijd van de koningin.
Een zwerm carnica-bijen. Voor de kenners : hier een F0 Sklenar G10 anno 2021.