Efficiënt de bijen helpen : plant struiken en bomen.
Gepubliceerd op: 2016-10-03
Dr. Sjef Van Der Steen van de universiteit te Wageningen schoot afgelopen zaterdag (1/10/2016) raak op het Vlaams imkerscongres te Leuven. Voor een gehoor van honderden imkers haalde hij de resultaten van zijn onderzoek aan : ‘bijen halen vooral stuifmeel op bomen en struiken. De kleine zakjes met bloembollen of bloemenzaadjes die handelszaken en overheden verspreiden, om de bijen te helpen, halen weinig of niets uit.’
Inderdaad, de bijen en andere insecten hebben het in onze contreien moeilijk door periodes met weinig of geen stuifmeel en/of nectar. Te wijten aan monoculturen, te veel beton, te weinig bloeiende planten. Te weinig diversiteit.
Vele mensen willen graag een handje helpen. En de bloemenwinkels en overheden ondersteunen hen hierin door bloembollen en zakjes zaad aan te bieden met ‘bijenplanten’. Het geeft ons een goed gevoel, maar de vraag stelt zich of het ook echt de bijen helpt en of het efficiënt is.
Neen, dus. Nemen we het voorbeeld van de krokussen : de bollen geven elk één of enkele kleine bloemen die hooguit enkele dagen bloeien. Is de grond wat te nat, dan sterven vele knollen af en moet je ieder jaar opnieuw planten. Let je niet op, dan vergaan ze al snel in het gras. Arbeidsintensief en weinig productief dus. Vergelijk dit eens met de vele wilgensoorten die in dezelfde periode bloeien als de krokus. Je hebt ze in alle maten en vormen : hoge bomen of kleine struiken. Met of zonder sierwaarde. Maar zelfs kleine struiken hebben al snel duizenden katjes. Eén wilg is dus het equivalent van duizenden krokussen. Eénmaal aangeplant levert de boom of struik vele jaren katjes, zonder enig onderhoud. Minder werk en véél productiever. Bovendien zijn vele wilgensoorten inheems, aangepast aan onze bodem en ook nog eens attractief voor vele andere soorten insecten, vogels en dieren. Wat van krokussen en andere bollen niet kan gezegd worden. En : wilgen vergaan niet in het onkruid, integendeel, ze onderdrukken het.
Wie graag krokussen of andere bloembollen ziet : plant ze gerust aan. Ze zijn mooi en helpen de bijen een klein beetje. Maar heb je ergens een beetje plaats om een bloeiende struik of boom te planten, niet twijfelen : daarmee help je de bijen veel efficiënter in ons bosarm landje !
Vandaar ook dat imkerij De BijenVriend geen bloembollen verkoopt deze winter. Daarvan lopen al genoeg acties. We zetten de spork (Rhamnus frangula) in de kijker, dé bijenstruik bij uitstek. De spork, ook wel vuilboom genoemd, bloeit maar liefst 5 maanden onafgebroken : van mei tot september. Door die lange bloeiperiode voorziet ze de bijen van stuifmeel en nectar in voedselarme periodes. Bijen zijn er gewoonweg verzot op, getuige daarvan de vele honderden bijen die soms op één struik te vinden zijn. Het zoemt soms zo erg dat sommigen denken met een bijenzwerm te maken te hebben. Als er één struik verdient meer aangeplant te worden, dan is het deze wel. Jammer genoeg is ze bij het grote publiek momenteel quasi onbekend.
De spork is niet alleen dé bijenstruik bij uitstek, ze is ook op andere vlakken een ecologische superstruik :
-
Inheems in gans West-Europa
-
Groeit en bloeit op alle bodems
-
Is de enige waardplant voor de citroenvlinder. Ook de rupsen van het boomblauwtje leven van zijn bladeren.
-
Bijzonder is ook dat bloemen en bessen op hetzelfde moment aanwezig zijn. De vele bessen zijn een rijke voedselbron voor vogels en fazanten.
Aanplanten dus die spork ! Niet alleen in tuinen, maar ook in parken, rond boerderijen, in industrieparken, natuurgebieden, op fruitbedrijven. Overal waar maar een beetje plaats is.
